KUPA TERAPİ UYGULAMA ÇEŞİTLERİ
Günümüzde kupa terapisi iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlardan birincisi kuru kupa, ikincisi de yaş kupadır.
Kuru Kupa Terapisi: “Deri yüzeyine vakum uygulamak sureti ile gerçekleştirilen geleneksel bir tedavi metodudur.”
Yaş Kupa Terapisi (Hacamat): “Deriden yüzeyel insizyonlar (kesiler) ve vakum ile bir miktar vücut sıvısının dışarı alınması esasına dayanan kupa terapisi şeklidir.”
- Hicame : Emmek ve dengeye getirmek
- İhticam : Hacamat yaptırmak
- Haccam : Hacamatı meslek olarak yapan kişi
- Mihcem : Hacamatta kullanılan kupa, fanus ve bardak gibi aletler
Kuru Kupa Uygulaması
Kuru kupa; kupanın içinde bir negatif basınç oluşturarak cilt yüzeyinde belirlenen bölgelere uygulanmasından ibarettir. Yaş kupa uygulamasındaki gibi insizyon (kesik) ve sıvı alımı yoktur.
Tedavi ilkesi; masaj ya da akupresür (noktaya bası) esasına dayanır. Etki mekanizması kan akımın arttırılmasına (vazodilatasyona) bağlı ağrı kesici etkisi, cilt altı kanama (hematom) oluşturarak travma yanıtının başlatılası ve özellikle hareketli kupayla küçük damarlarda (mikrovasküler sistemin) hareketliliğin arttırılmasıdır. Kas yenilenmesi, ağrı ve enflamasyonda azalmaya bağlı performans artışı görülür.
Kuru kupa uygulamasında çok farklı metotlar vardır. Daha klasik metotlarda bir cam kupa içine atılan bir miktar yanan pamuk ile kupanın içinde oksijenin yanması sonucu oluşan negatif emme basıncından yararlanılarak yapılan kupa uygulamasıdır. Literatürde buna sıcak kupa (firing cupping) uygulaması denilir.
Bir diğer yöntem ise ateş kullanılmadan kupanın içindeki havayı bir pompa ya da ağızla emmek sureti ile negatif basınç oluşturma tekniğidir. Her iki teknikte de nihai amaç deri yüzeyinde bir vakum oluşturmaktır.
Kuru kupa bazı hastalıklarda deri yüzeyine uygulanan bir takım aromatik yağlarla beraber kullanılabilir. Buna literatürde kaydırmalı (masajlı) kupa denilir. Genellikle kaslardaki gerginliği almak ve dolaşımı hızlandırmak için kullanılan bir metottur. Bazı durumlarda yaş kupa uygulanamayacak bölgelerde belli bir bölgedeki sıvının yakın bir bölgeye taşınması için yaş kupa uygulamasıyla birlikte yapılabilir.
Kuru Kupa Uygulamasının Amacı: Ciltteki reseptörleri etkileyerek Merkezi Sinir Sistemini (MSS) ve kalp damar sistemini uyarmak, kan ve lenf akışını arttırmak, sakinleştirme (sedasyon) sağlamak, solunumu rahatlamak, ateşi düşürmek, ağrıyı azaltmaktır.
Endikasyonları: Boyun, sırt, bel ağrıları, hipertansiyon, bronşit, astım, uykusuzluk, depresyondur.
Kontrendikasyonları: Akut kalp ve solunum yetmezliği, bölgesel açık cilt yarası, alerjik döküntüler, akut dermatit, fıtık üzerine, çocuklarda omurilik üzerine, hamile bayanlara, yeni ameliyat olan bölgeye kuru kupa uygulaması yapılmaz.
Yaş kupa (hacamat) uygulaması nasıl yapılır?
Yaş kupa uygulaması kuru kupa uygulamasına göre daha sade bir prosedürdür. Kuru kupadan farklı olarak deriye insizyonlar (kesikler) uygulanır ve kuru kupa uygulamasındaki etki mekanizmalarına ek olarak vakum etkisi ile bu kesiklerden hastalığa sebep olan kimyasallar uzaklaştırılmaya çalışılır. Bu sebeple tedavi etkisi daha belirgindir.
Yaş kupa (hacamat) uygulamaları arasındaki farklar nelerdir?
Geleneksel uygulamalarda bir tıbbi uygulamanın ekolü önemdir. Çünkü yaşamı oluşturan unsurlar her geleneksel ekolde farklı tarif edilmiştir. Bu unsurların sağlık ve hastalıkla ilişkisi vücut içinde, yüzeyinde ve vücut dışında cereyan eden olayların yüzyıllar içinde gözlemlenmesi ile tanımlanmıştır. Geleneksel uygulamaların binlerce yıllık şifa etkilerini anlamak ve kullanabilmek için bu dile aşina olmak gerekir.
Bu nedenle bir uygulama geleneksel Çin tıbbı çerçevesinde yapılıyorsa geleneksel Çin tıbbının insan vücuduna yaklaşımı, hastalıkların mekanizmalarını tarif ediş biçimi, buna göre uygulanacak tedavi protokollerinin tanımlanan hastalıkla uyumlu olması gerekir.
Kuru kupa ve hacamat arasındaki farkları gözden geçirecek olursak. Kuru kupa bir geleneksel Çin tıbbı uygulamasıdır. Hacamat ise kökenini peygamber efendimizin öğretilerinden kaynaklanan tıp ekolü demek olan tıbbı nebeviden almaktadır.
Kuru kupa ve hacamat arasındaki bir diğer önemli fark uygulanan metottur. Kuru kupa uygulamasında tek vakumlama tekniği uygulanır. Kupa içinde oluşturulan vakum cilt yüzeyinde belirlenen noktaya kupanın tutturulmasını sağlar. Hacamatta ise triple S tekniği tabir edilen önce kısa bir vakumlama, akabinde ciltte kesikler oluşturma ve aynı bölgeden daha uzun vakumlama şeklinde uygulanır. Her iki uygulama tekniğinde de sürecin tamamında sterilizasyona azami dikkat gösterilmeli uygulama öncesi ve sonrasında uygulama bölgesi sterilize edilmeli uygulama esnasında aseptik teknik kullanılmalı ve hastaya temas eden birinci ve ikinci derece her ekipman tek kullanımlık olmalıdır.
Kuru kupa ve hacamat arasındaki diğer önemli bir fark CPS denilen hastalığa sebep olan kimyasalların vücuttan uzaklaştırılmasının hacamatta mümkün olmasıdır. Böylece hacamat toksinleri vücuttan uzaklaştırarak kanın temizlenmesine (klirensine) destek olmaktadır.
Yaş kupa uygulamasına baktığımızda ise Çin tıbbı kökenli bir geleneksel uygulama şeklinin yanı sıra tıbbı nebeviden kaynak alan bir hacamat sistemi olduğunu söyleyebiliriz. Geleneksel yaş kupa terapisi daha çok Çin, Kore ve Avrupa ülkelerinde uygulanırken, hacamat uygulaması daha çok Arap ülkeleri ve İslam ülkelerinde yapılmaktadır.
Metodolojiye baktığımızda geleneksel yaş kupa uygulamasında duble S tekniği kullanılırken hacamatta ise triple S tekniği (kesikler + vakum) kullanılır. Duble S tekniğinde (ön vakum + kesikler + son vakum) ciltte kesikler açıldıktan sonra kesikler üzerinde kupa ile vakum oluşturulurken, hacamatta kesiklerden önce de birkaç dakikalık bir ön vakumlama yapılır. Dolayısıyla geleneksel metotta kesikler vakumlanmamış deri üzerine direk uygulandığı için orta şiddette bir ağrı hissedilmektedir. Hacamatta ise kesiklerden önce vakumlanmış deride doğal bir anestezi geliştiği için daha ağrısız bir işlem gerçekleşir.
Flebotomiyle (venosectın-fasd-damardan kan alma) hacamat arasındaki farklar?
Son yıllarda hacamat uygulamasının damardan kan alma ile aynı şey olduğu görüşü bazı basılı görsel medyada dile getirilmektedir. Bunun bilimsel bir dayanağı yoktur. Hacamat damardan kan almaktan tamamen farklı bir prosedürdür ve amacı da zaten kan almak değildir.
Geleneksel tedavi metotları arasında damardan kan almak da belli başlı hastalıklar için kullanılan bir metottur ve Arapçada fast, klasik kitaplarda filebotomi, modern uygulamalarda venosection olarak geçer. Hastalıklara göre farklı toplar damarlardan vücut dışına kan almak anlamına gelen filebotomi de şifa amacı ile uygulanan kadim bir tedavi metodudur. Ancak hacamatta vücut dışına alınan sıvı kan değildir. Hacamatta alınan sıvı intertisyel sıvı olarak tabir edilen derinin kılcal damarları ile hücreler arasında bulunan sıvıdır. Bir başka ifadeyle damar dışındaki sıvıdır.
Yukarıdaki yazı teşhis ve tedavi amacıyla değil bilgi vermek amacıyla yazılmıştır. kupa tedavisiyle ilgili merak ettiğiniz konuları sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz.